Kategori: General (Genel)

Word Order in English- İngilizcede Cümle Kurulumu, İngilizce Cümle Kurma Teknikleri

İngilizce öğrenmeye devam eden ve hatta İngilizce öğrenmiş kişilerde dahi sıklıkla karşı karşıya kalınan bir sorun da şudur;

İngilizcede cümle nasıl kurulur? İngilizcede cümle kurarken hangi yapı izlenmeli? İngilizcede cümle kurarken hangi sıra ve formül takip edilmelidir? İngilizce cümle kurulumu nasıl yapılır? Gibi sorular akla gelir.

İngilizce Dilbilgisi (English Grammar) açısından cümleyi gelişi güzel değil de, belli bir sırayı takip ederek kurmalıyız.

Normal koşullarda (yani, devrik yapı vs. bulunmayan durumlarda) en basit şekli ile İngilizcede cümle iki unsurdan oluşur:

[Özne + Yüklem] (Subject) + (Verb)

Türkçede özne çoğu zaman yüklemin sonuna bir “kişi eki” olarak eklenebildiği için açıkça kullanılmasına gerek kalmayabilir.

- (Ben) geldim.
- (Sen) nasılsın ?

İngilizcede böyle birşey – çok sınırlı da olsa bazı konuşma durumları dışında söz konusu olamaz. - (I) came.
- How are (you) ?

• Türkçe ve İngilizce basit cümle yapıları sadece özne ve yüklem söz konusu olduğunda bir farklılık göstermediği için, çeviri konusunda yapı açısından bir sorun çıkmamaktadır.

[ÖZNE (SUBJECT) + YÜKLEM (VERB)] Martin geldi.
Martin came

• Çoğu zaman basit cümlede bir de nesne bulunur. Ve cümleye nesne eklendiği zaman Türkçe ile İngilizce dili arasındaki sözcük dizimi bakımından büyük bir fark ortaya çıkar.

- Tom cooks meal.(DOĞRU!)
Subject Object Verb.
Tom yemek pişirir.

Yukarıdaki örnekte olduğu gibi özne ve yüklem, yani subject ve verb her zaman birlikte bulunur. İngilizce cümle kurarken Türkçe düşünürsek hata yaparız. Zaten İngilizce konuşurken ve yazarken yapılan hataların hemen hemen hepsi, Türkçeyi referans almaktan kaynaklanmaktadır. Yukarıdaki örneği Türkçe düşünerek kurmaya çalışırsak aşağıdaki cümle ortaya çıkar.

- Tom meal cooks. (YANLIŞ!)
Subject Object Verb.
Tom yemek pişirir.

Bu konuya başka bir örnekle daha açıklayabiliriz. Türkçe bir cümle kuracağımız zaman sözcük dizimi aşağıdaki gibidir.

Mustafa oğluna öğretti.
[ÖZNE + NESNE + YÜKLEM]

Halbuki İngilizce bir cümleye nesne eklendiği zaman, Türkçe cümle yapı ile arasındaki ilk temel fark ortaya çıkar.

Mehmet taught his son.
[SUBJECT + VERB + OBJECT]

O zaman şunu söyleyebiliriz;

Türkçe basit cümle dizilişi: [ÖZNE + NESNE + YÜKLEM]
İngilizce basit cümle dizilişi: [ÖZNE + YÜKLEM + NESNE]

şeklindedir.
İstisnalar dışında İngilizcede cümle yapısı aynıdır. Yani cümle içindeki kelimeler kendi dilimizde olduğu gibi değişmez ve devrik cümle kurulmaz. Bu da, İngilizce öğrenenler için büyük bir avantajdır. İngilizce cümle dizilişini bir formül gibi öğrenen bir kişi, dilin yapısını büyük oranda çözmüş olur.

İngilizcede Yalın Tümce Yapısı

İngilizcede yalın tümce, [Özne + yardımcı fiil + fiil + Tümce] düzenine göre kurulur.
Türkçede bu yapının [özne + tümleç + eylem] biçiminde olduğuna dikkat edilirse özellikle çeviride yapılan yanlışların önemli bir nedeni anlaşılabilir.

Bu kavramların ne olduğunu bilerek cümle kurarsanız, kurduğunuz cümleler sürekli olarak gelişir. İngilizcede ister çok karışık, ister çok basit olsun, hangi cümleyi kurarsanız kurun, temelinde [Özne + yardımcı fiil + fiil + tümce] yatar.

Subject + auxiliary verb + verb + object [ad] + adverb [tarz] + adverb of place [yer] + adverb of time [zaman]

(Özne + yardımcı fiil + fiil + nesne + zarf [tarz] + yer zarfı + zaman zarfı)

Örnekleri inceleyelim:
-He didn't go to school because he was ill.
Özne eylem tümleç bağlaç özne eylem tümleç
-Although he was ill he went to school.
bağlaç özne eylem tümleç özne eylem tümleç

Görüldüğü gibi yalın tümce yapısı öteki tümcelerde de yinelenmektedir; yapısal yanlış yapmamak için her tümcenin öğeleri ayrı ayrı eksiksiz olmalıdır.

Cümle ögelerini daha detaylı inceleyelim:

A) ÖZNE(Subject): Özne, cümlede eylemi yapan konumdadır. Öznesiz asla cümle kurulamaz.

Yaygın özne biçimleri (koyu renk yazılı sözcükler öznedir)

Ad :
- Ahmet is sleeping now. 
- Thomson is on the bus now.
- Marry is studying at the moment.
Adıl : He should drink milk in the morning.
- He should drink milk in the morning.
- She must come back on time.
- They will never go there again.
Mastar :
- To work is healthy.
- To taste it once is to adpot it. (Bir kere tadına bakmak, onu benimsemek demektir.)
- To be free again is so good. (Tekrar hür olmak ne güzel şey.)
- To do so would mean death. (Bunu yapmak ölüm demektir.)
Ad öbeği + ilgeç öbeği :
The girl in the car is my sister.
- Ice on the ground may cause the people slip and fall.
- The people outside are very nervous.
Ulaç (gerund) :
- Swimming is useful.
- Drinking milk is healthy.
- Playing football is very enjoyable.
Tümcecik (clause):
- That he is clever is obvious.
- That the economic crisis will increase is obvious.
- That the government in power will have a deficit in the budget is inevitable.
Ad + sıfat tümceciği:
- The boy who is running in the garden is my brother.
- Snow which is raining looks very nice.
- All the passangers who are travelling are required not to
Sıfat + ad:
-A heavy shower fell yesterday.
İyelik sıfatı + ad:
- His father is an engineer.
Ad + açıklayıcı yapı:
-Yaşar Kemal, the famous novelist, went to Paris.
Ad + ad + ad:
- Books, pens and papers were scattered on the desk.

Çift Özneli Cümle (Sentence with a double subject)

Normal olarak bir cümlede bir tek özne bulunur.

- I prefer not to speak.
- When do you want to go?
- she would like to read it again.

Ancak bazı cümlelerde işin yapılmasını isteyenle, yapılacak işin özneleri farklı kişiler olabilir. Bu durumda her iki öznenin de ayrı ayrı belirtilmesi gerekir.

Formül: [canlı nesne(object pronoun) + mastar(to-infinitive)]

- I prefer her to stay.
(Onun kalmasını tercih ederim.)
- When do you want the children to leave ?
(Çocukların ne zaman gitmelerini istiyorsun?)
- I would like her to read it again.
(Onu tekrar okumasını istiyorum.)
- They have never wanted them to join us.
(Bize katılmalarını hiç istemediler.)

B-1) YARDIMCI FİİL(AUXILIARY VERB)
Yardımcı fiil denince hemen hemen pekçok kişi anında “am-is-are” diye bir tepki verir. Evet doğrudur. Am-is-are yardımcı fiillerdir ancak yardımcı fiilin mantığı ve işleyiş şekli nasıldır? sorusuna cevap vermek lazımdır.

Örneğin Türkçede Gelmek fiilini ele alalım. -mek, -mak mastar takısı alan her kelime fiildir. Gelmek = To come. Mastar takısını attıktan sonra elimizde kalan fiil köküdür ve bu fiil köklerini tıpkı kahveyi öğüttüğümüz gibi işlememiz yani çekimlememiz lazım.

Türkçe sondan, İngilizce ise önden eklemeli bir dil yapısına sahiptir. Bu nedenle zaman eklerini buna göre yapmamız gerekir.

Yapı1: [Geliyor= am-is-are coming ]bu yapıda -yor takısına karşılık gelen -ing‘dir ancak eylemin konuşma anında süre geldiğindiği belirten -ing değil, yardımcı fiiller(am-is-are)dir.”
am-is-are yardımcı fiilleriyle birlikte kullanılan -ing takısı, eylemin konuşma anında süre geldiğini vurgulamaktan ibarettir.

Yapı2: [Geliyordu = was-were coming]

Diğer örnek yapılar:
Gelecek = will come
Gelecekti = would come
Gelmişti = had come

Örneklerde de gördüğümüz gibi, gerçekleşen eylemin yapılma zamanını bize bildiren yardımcı fiil (auxilirary verb)dir.

B-2) EYLEM(VERB): Fiiller cümlenin en önemli öğesi ve anlatım olayının bel kemiğidir. İngilizcede çekilebilen nadir sözcük türüdür.

İngilizce, fiil şekilleri bakımından basit ve fakir bir dildir. Anlatım ve düşüncelerin tümünü belirtmek için sadece üç temel fiil şekli vadır. Kuralsız fiilleri (Irregular Verbs) katarsak bu sayı dörde çıkar.

İngilizcede temel fiil biçimleri:

1. Eylemin mastar şekli- TO INFINITIVE: (to cook)
2. Eylemin yalın şekli- BARE INFINITIVE: (cook)
3. Eylemin -ing şekli: (cooking)
4. Eylemin geçmiş (Past) -ed şekli: (cooked)

Bu fiil şekilleri yalnızca birer biçimden ibaret olup, tek başlarına düşünceyi veya anlamı oluşturamazlar.

Fillerin cümle içinde kazandığı anlamlar:
Bu yapıda aradaki farkların anlaşılması için sadece cook fiilini ele alıyor olacağım.

- They are cooking the food. -yüklem(predicate)
(Yemeği pişiriyorlar.)

- This is my cooking certificate.-isim tamlaması(possessive construction)
(Bu, benim aşçılık sertifikamdır.)

- Cooking is sometimes funny. -özne(subject)
(Yemek pişirmek bazen eğlencelidir.)

- She spent her life cooking for you.-zarf(adverb)
(Hayatı, size yemek pişirmekle geçti.)

- I don't feel like cooking. -nesne(object)
(Yemek pişiresim gelmiyor.)

- The ones you cooked.-niteleme(qualification)
(Pişirdiklerin.)

- We might cook them. -yüklem(predicate)
(Belki de pişiririz, belli olmaz.)

- A place to cook. -niteleme(qualification)
(Pişirecek bir yer.)

- There is nothing to cook. -niteleme(qualification)
(Pişirecek bir şey yok.)

- I know who cooked them.-nesne(object)
(Bunları kimin pişirdiğini biliyorum.)

- She loves cooking. -nesne(object)
(Yemek pişirmeyi çok seviyor.)

- She cooks well. -yüklem(predicate)
(İyi yemek pişirir.)

C) TÜMLEÇ(COMPLEMENT): İngilizcede eylemden sonra gelip eylemin anlamını tamamlayan sözcüklerin tümüne tümleç denebilir.
Başka bir ifade ile bazı fiiller, cümlede bir nesne bulunsun ya da bulunmasın, anlattıkları eylemi eksiksiz olarak ifade eder. Bu eksik kalan kısım, bir tamlayıcı ile tamlanır.

object [ad] + adverb [tarz] + adverb of place [yer] + adverb of time [zaman]
tamamı tek bir başlık altında Complement (tümleç) olarak isimlendirebiliriz.

[Ad + tarz + yer + zaman] zarfları:
-The children played games quietly in their room yesterday.
-He read the letter quickly in his office before lunch.

Bu temel yapılar bileşik ve karmaşık tümcelerde de aynı sıraya göre bulunur.

Belli başlı tümleç türleri:
Ad öbeği:
-A horse is an animal.
İlgeç öbeği:
-He is in Ankara.
- - Bu tümleç türleri, to be ve ilgi eylemlerinden (seem, feel, appear vb.) sonra kullanılır.
Ad öbeği + ilgeç öbeği:
-There is a book on the table.
-There were no French books in the library.
Ad öbeği (adıl):
-We saw him. They helped the boy.
Ad öbeği (dolaylı nesne) + ad öbeği:
-I gave him a book.
Ad öbeği + ad öbeği (dolaylı nesne):
-I gave a book to him.
Ad öbeği + sıfat:
-He likes his coffee strong.
Ad öbeği + eylem+ad öbeği:
-We let him go home.
Ad öbeği + to + eylem+ ad öbeği:
-I want him to help us.
Tümcecik: I don't know where he lives.

Faydalı olması dileğiyle...
 

Her türlü görüş ve önerilerinizi aşağıdaki YORUM panelinden bırakabilir, kafanıza takılanları veya merak ettiklerinizi sorabilirsiniz.

Beğendiğiniz içerikleri sosyal medya üzerinden paylaşarak içeriklerin daha fazla kişi tarafından görüntülenmesine yardımcı olabilirsiniz.

Adım Fırat Boyan. 1985 Alanya doğumluyum. 2008 yılından beri İstanbul'da yaşıyorum. Bilgisayar Mühendisiyim. İngilizce bilgimi, Lise ve Üniversitedeki hazırlık eğitimlerimde edindim ve tüm derslerimi de İngilizce olarak aldım. Mühendislik mesleğimi aktif olarak sürdürmenin yanında 16 yıldır Türkçeden İngilizceye, İngilizceden Türkçeye Yeminli Tercümanlık mesleğini de icra etmekteyim. Ek olarak yine 16 yıldır özel İngilizce dersleri de vermekteyim. Eğitim ve tercümanlık alanlarında tam bir profesyonel olduğumu söylebilirim. Dile olan tam hakimiyetim sayesinde hem eğitim hem de tercümanlık mesklerini de kusursuz olarak yürütebilmekteyim. TOEFL ve IELTS gibi uluslararası İngilizce yeterlilik sertifikalarına sahibim ve düzenli olarak da güncel tutmaktayım.

 

1

YORUMLAR
Bu makaleye 1 yorum yapıldı.

Her türlü görüş ve önerilerinizi aşağıdaki yorum panelinden bırakabilir, kafanıza takılanları veya merak ettiklerinizi sorabilirsiniz.

YORUM YAZ

Ad-Soyad   

E-posta   
(Yorum onay bildirimi için gereklidir. Yayınlanmaz.)

Yorum 

750 Karakter yazabilirsiniz.

Güvenlik Kodu   

Güvenlik kodunu BÜYÜK harflerle giriniz.

* Yorumlar, onaylandıktan sonra yayınlanmaktadır.

YAPILAN YORUMLAR

28.05.2021 yusuf güney yaptığınız işten dolayı gurur duymalısınız sızın yerınızde olmayı ne kadar ısterdım bılemesınız 65 yaşinda olmama rağmen halen ıçımde ılk okul heyecanı var.bunu hafıfletmek için onlayn inlızce ders alıyorum.zamanın nasıl geçtığinı anlamıyor ınsan bir bakmışssin tunelın ucu gorünmüş.Gerıyegelmektekrarsarmak yokmevcudunkıymetınıbilmeklazım.bilmekyetmezbilmıyenlere de oğretmeklazım aynı sızıngıbı çabanızdan dolayı teşekkur ederız Cevapla Ad-Soyad Yorum 750 Karakter yazabilirsiniz. Gönder * Yorumlar, onaylandıktan sonra yayınlanmaktadır.