Spelling and Pronunciation Rules (Teleffuz Kuraları)
Fırat Boyan
26/05/2020
0
İngilizcede 13 tek, 8 çift ünlü ve 24 tane ünsüz ses; buna karşın,5’i sesli, 21’i sessiz olmak üzere toplam 26 harf vardır:
İngiliz Alfebesi (The English Alphabet)
a [ey], b [bi:], c [si:], d [di:], e [i:], g [ci:], h [eyç], i [ay], j [cey], k [key], l [el], m [em] n [en], o [ou] p [pi:], q [kyu], r [a(r)], s [es],
t [ti:], u [yu], v [vi:], w [dablyu], x [eks] y [uay] z [zed]
Görülüyor ki alfabedeki harf sayısı bütün sesleri karşılayacak durumda değildir. Her hafi ses karşılığı olarak düşünürsek, İngiliz dilinde kullanılan harflerin o dildeki bütün sesleri aksettirmesi yönünden çok yetersiz bir işaret sistemi olduğu meydana çıkar. Dolayısıyla İngilizcenin yazılışını, Türkçedeki gibi, “bir harf bir ses” esasına dayandırmak mümkün değildir.
Alfabenin yalnız 26 harf kapsamasının tanbii sonucu olarak, İngilizcede bir harf birkaç sesinsesinsesin yerini tutmakta, bu yüzden de, İngilizcede okunuş, yazılı, ve telaffuz, basit kurallarla izah edilemeyecek kadar karmaşık bir durum almaktadır.
Çok eskiden İngilizce sade bir dildi. Türkçede olduğu gibi, alfabedeki her harf bir tek sesi karşılayıp, telaffuz ve yazılış birbirine uyardı. Fakat sonradan, bu uyum çeşitli sebeplerden dolayı tamamen bozularak, İngilizce bugünkü 21 ünlü ses için 191 yazılış şekline sahip olan ve kural tanımayan bir dil haline geldi.
Bu hususta (ough) ve (ea) bileşik harfleri, telaffuzla yazılış arasındaki uçurumun vardığı boyutları belirtmek için, daima örnek olarak gösterilir.arı belirtmek için, daima örnek olarak gösterilir. Şöyle ki,
ough bileşiği:
borough’da kısa o sesidir [bıro] (kasaba,ilçe)
brought’da uzun o sesidir [bro:t] (getirmek)
dough’da ou sesidir [dou] (hamur)
through’da u sesidir [thru] (içinden)
enough’da af sesidir [inaf] (kafi)
thorough’da ı sesidir [t’arı] (tam, eksiksiz)
ea bileşiği ise şu sesleri verir:
Bread’te e sesidir [bred] (ekmek)
break’te ey sesidir [breyk] (kırmak)
create’te iey sesidir [krieyt] (yaratmak)
earn’de uzun ö sesidir [ö:n] (kazanmak)
heart’da uzun a sesidir [ha:t] (kalp)
idea’da iı sesidir [aydiı] (fikir)
İngilizcenin bu duruma gelmesine sepeb olan önemli faktörler şunlardır:
1) Normanların ve ayrı yazılışı olan Fransızca kelimelerin istilası.
2) Sesli harflerin okunuşunu uzatan işaretlerin kalkması.
3) Çeşitli çağlarda ticaret ve diğer sebeplerden dolayı başka milletlerden, çoğu İngilizceye uymayan bir çok kelimenin alınması.
4) Eski harflerin kaybolmasıyla “a” gibi bazı harflerin, kaybolan harflerin işaret ettikleri sesleri yüklenmesi.
5) Birçok kelimenin, yazılışta aynı kalmasına karşın, söylenişte büyük değişimlere uğraması.
6) İngilizcenin gittikçe vurgulu bir dil halni almasıyla, yumuşak ve vurgusuz seslerin birbirine benzemesi.
Yazı ile telaffuz arasındaki uyuşmazlık büyük boyutlara ulaşmasına rağmen, İngilizce öğrenen kişilerin bu dili daha iyi tanıması için, telaffu ve yazılış konusunda baş vuracağı birkaç kural belirtmek mümkündür.
Birkaç kural belirtmek mümkündür:
1) “a” harfi e veya ey şeklinde okunur.
Örnekler:
apple: /epıl/ elma
ambitious: /embişıs/ ihtiraslı
table: /teybıl/ masa
make: /meyk/ yapmak,
alien: /eliyın/ yabani, yabancı, yaratık
2) “C c” harfinin” 3 türlü telaffuzu vardır.
>> kendinden sonra gelen ünlü "e" ya da iise “s” şeklinde okunur.
City: /siti/ şehir
Cite: /sayt/ zikretmek, bahsetmek
Circus: /sörkıs/ sirk
Cell: /sel/ hücre
Cease: /sîz/ durdurmak, kesmek
Ceiling: /siling/ tavan Face: /feys/ yüz, sima
* Concept = konsept (konsept, mefhum) Dikkat! kelime başındaki c ‘yi kalın ünlü izlediği için k okunur;
aradaki c’yi ince bir ünlü “e” izlediği için s okunur. İzleyen ünlü harf, sert bir ünlü ise
(a, o, u); veya ünsüz ise “k” şeklinde okunur.
Cat: /ket/kedi
Catastrophe: /ketistrof/ felaket
Cup: /kap/ kupa, fincan
Current: /körınt/ cari, meri, yürürlükte
Custom: /kastım/ gümrük, adet
Conduct: /kondakt/ iletmek, davranmak, orkestra idare etmek
Common: /kamın/ ortak, müşterek
Bacon: /beykın/ domuz eti
Lecture: /lekçı/
Concrete: /konkrit/ somut
>> “Ch”, ç olarak telaffuz edilir.
Chat: /çet/ sohbet
Chief: /çîf/ şef
Cheese: /çîs/ peynir
School: /sıkul/ okul (istisna)
Teacher: /Tîçı/ Öğretmen
3) “PH ph” harfleri f sesi verir.
Phantom: /fentım/ hayalet
Philosopy: /filosofi/ felsefe
Telephone: /elıfon/ telefon
Pharmacy: /famısi/ eczane
Dikkat: Bu kelimedeki c den sonra gelen y, i şeklinde okunduğu için c, s gibi okunur.
4) “i“ harfi kelime içinde “ay” şeklinde telaffuz edilir.
Might: /mayt/ güç, kudret
Night: /nayt/ gece
White: /vayt/ beyaz
Side: /sayd/ yan, kenar
United: /yunaytıd/ birleşik
5) “Th th” t ile s seslerinin birleşiminden doğan peltek s şeklinde okunur.
Think: /(ts)ink/ düşünmek, sanmak
Theory: /(ts)iori/ Teori
Myth: mi(ts) mit, söylence
Three: /(ts)ri/ üç
6) “Sh”, ş gibi telaffuz edilir.
Share: /şee(r) / pay, hisse
Shell: /şel/ raf, kabuk, midye
Shy: /şay/ utangaç, utanmak
Shop: /şop/ dükkan, alışveriş
Cash: /keş/ nakit
Cushion: /kaşın/ yastık, tampon
Fashion: /feşın/ moda
Mushroom: /maşrum/ mantar
7) “Uu” harfi kelime başlarında; ye, yu şeklinde ve uzun okunur.
Union: /yunion/ sendika, birlik
Uniform: /yuniform/ üniforma, yeknesak, tek düze
Unit: /Yunit/ birim
8) (Bir kaç istisna dışında) kelime sonlarındaki “y” harfi i biçiminde okunur.
Agony: /egıni/ acı, ızdırap
Treaty: /trıti/ anlaşma
Salty: /solti/ tuzlu
Bossy: /bosi/ patronvari, amirane
9) “G g” harfi 3 şekilde okunur.
a) a, o, ,u, l, r harflerinden önce gelirse, aynen Türkçe’deki gibi “g” okunur.
Glad: /gıled/ mutlu
Good: /gud/ iyi
Guy: /gay/ arkadaş, erkek
Grade: /greyd/ (derece, not)
b) e, i harflerinden önce, g veya c okunur.
get: /get/ (almak, elde etmek)
general: /cenıral/ (genel, umumi)
generate: /cenereyt/ (meydana getirmek, yaratmak)
genius: /cinııs/ (dahi)
Gee: /ci/ (hayret nidası)
Gilbert: /cilbırt/ (erkek ismi)
c) “Gh gh” önüne i gelmeyince “f” okunur.
Enough: /inaf/ (yeterli)
Tough: /taf/ (sert, kuvvetli)
10)“SCH sch”, sk okunur.
Scheme: /ski:m/ (plan,program)
Schedule: /skecul/ (program )
11) “TION tion”, şınolarak okunur.
Competition: /kompetişın/ (rekabet, yarışma)
Frustration: /frustreyşın/ (hayal kırıklığı)
Multiplication: /maltıplikeyşın/ çoğalma
Combination: /kombineyşın/ (kombinasyon, birleşim)
Birleşik sesliler:
1) “AI” ve “AY” Bazı kelimelerde ei, bazılarında ise ey okunur.
Main: /mein/ ana, esas
Say: /sey/ söylemek
Pray: /prey/ dua etmek
2) “EA” birleşik harfleri bazen i, bazen de e sesi verir.
Sweat: /svet/ terlemek
Speak: /spik/ konuşmak
3) “EE” birleşik hafleri uzun i şeklinde okunur.
Free: /fri:/ boş
Meet: /mi:t/ buluşmak
4) “EI” ve “EY” birleşik harfleri Türkçede olduğu gibi okunur.
Grey: /grey/ gri
Vein: /vein/ damar
5) “EU” birleşik harfleri iü, “EW” birleşik harfleri ise iu olarak okunur.
New: /niu/ yeni
Neutral: /niü’trıl/ tarafsız
6) “IE” birleşik harfleri, “EE” de olduğu gibi uzun i şeklinde okunur.
Peace: /pi:s/ barış
Niece: /ni:s/ (kız) yeğen
Türk alfabesinde olmayan harflerin Okunuşu
i) “W w”, (dabılyu), v harfinin ağzı doldurarak okunmasını gerektirir.
ii) “X x”(eks); ks şeklinde okunur.
Fax: /feks/ faks
Tax: /teks/ vergi
Axe: /eks/ dingil, aks
Paradox: /perıdoks/ ikilem, paradoks
iii) “Q q” Bizim “k” harfinin sertçe okunmasıdır. Telaffuzu, Arapçadaki kaf harfi gibidir.
Queen: /Kuin/ kraliçe
Frequently: /Frekuntli/ sık sık
Quasi: /Kuazi/ benzer
Quantity: /Kuantiti/ miktar
Yazıldığı halde okunmayan harfler:
Knowledge: /novlıc/ bilgi
Know: /nov/ bilmek
Knee: /ni:/ diz
Knight: /nayt/ şövalye
Hour: /auvır/ saat (zaman anlamında)
Notlar:
* Türkçe alfabede bulunup, İngiliz alfabesinde olmayan harfler: Ç,Ş,Ğ, Ü, Ö
* İngiliz alfabesinde bulunup, Türkçe alfabede olmayan harfler: W, X,Q
* A,E,I,O,U harfleri sesli harflerdir (vowels), Y ve Q yarı sesli harflerdir (semi vowels). Geri kalan harfler sessiz harflerdir (consonants).
* İngilizcede en çok kullanılan harf “E” harfidir. En az kullanılan harfler ise “Q,X, ve Z” harfleridir.
* Küçük harflerde İngilizcede “ı” yoktur, “i” vardır. Bununla birlikte, İngilizcede büyük “İ” yoktur. “İ” nin büyüğü daima I dır.
İNGİLİZ VE AMERİKAN AKSANLARI
1- Sonda bulunmayıp da bir ünlüden sonra gelen ya da bir ünlü ile bir ünsüz arasında bulunan -r, ingiliz aksanında telafuz edilmediği halde Amerikan aksanında net bir biçimde söylenir.
care (keı, keır), border (bo:’dı, bo:r’dır), car (ka:, ka:r)
2- İngiliz aksanındaki normal “o“, Amerikan aksanında hemen hemen “a” ya yakın bir biçimde telaffuz edilir.
dollar (dol’ı, da‘l’ır), collage (kol’ic, kal’ic)
3- İngiliz aksanında uzun olarak telaffuz edilen “a:“, Amerikan aksanında yayık “e:” biçiminde söylenir.
answer (a:n’sı, e:n’sır), dance (da:ns, de:ns), laugh(la:f, le:f), pass(pa:s, pe:s)
4- Vurgulu hecedeki “u“, ingiliz aksanında (yu:) biçiminde okunduğu halde, Amerikan aksanında (u:) biçiminde telaffuz edilir.
Student (styu:d’ınt, stu:dınt)[vurgulu hece]
Ancak; fuel(fyu:’ıl), music(myu:’zik) hariç.
5- “p, t” ünsüzleri Amerikan aksanında iki ünlü arasında bulundukları zaman “b, d” şeklinde telaffuz edilirler.
property (prop‘ıti, prab‘ırti)
Faydalı olması dileğiyle...
Her türlü görüş ve önerilerinizi aşağıdaki YORUM panelinden bırakabilir, kafanıza takılanları veya merak ettiklerinizi sorabilirsiniz.
Beğendiğiniz içerikleri sosyal medya üzerinden paylaşarak içeriklerin daha fazla kişi tarafından görüntülenmesine yardımcı olabilirsiniz.
Yazar: Fırat Boyan
.jpg)
Adım Fırat Boyan. 1985 Alanya doğumluyum. 2008 yılından beri İstanbul'da yaşıyorum. Bilgisayar Mühendisiyim. İngilizce bilgimi, Lise ve Üniversitedeki hazırlık eğitimlerimde edindim ve tüm derslerimi de İngilizce olarak aldım. Mühendislik mesleğimi aktif olarak sürdürmenin yanında 16 yıldır Türkçeden İngilizceye, İngilizceden Türkçeye Yeminli Tercümanlık mesleğini de icra etmekteyim. Ek olarak yine 16 yıldır özel İngilizce dersleri de vermekteyim. Eğitim ve tercümanlık alanlarında tam bir profesyonel olduğumu söylebilirim. Dile olan tam hakimiyetim sayesinde hem eğitim hem de tercümanlık mesklerini de kusursuz olarak yürütebilmekteyim. TOEFL ve IELTS gibi uluslararası İngilizce yeterlilik sertifikalarına sahibim ve düzenli olarak da güncel tutmaktayım.
YORUMLAR
Bu makaleye henüz yorum yapılmadı! İlk yorum yapan sen ol.
Her türlü görüş ve önerilerinizi aşağıdaki yorum panelinden bırakabilir, kafanıza takılanları veya merak ettiklerinizi sorabilirsiniz.